วัดพระธาตุหนองบัว สร้างพญานาคฉัพยาปุตตะ ตามนิมิตรของพระครูอมรธรรมสโรชร เจ้าอาวาสวัดพระธาตุหนองบัว รูปปัจจุบัน ตั้งอยู่ด้านหน้าทางเข้าพระธาตุเจดีย์ศรีมหาโพธิ์ ให้คนที่เกิดปีมะเส็งและผู้ศรัทธา ได้มากราบไหว้บูชา เพื่อเป็นสิริมงคลแก่ตนเอง

สำหรับวัดพระธาตุหนองบัวนี้ เดิมชื่อ "วัดหนองบัว" เป็นวัดราษฎร์ นิกายธรรมยุต สร้างเมือง พ.ศ.2498 เริ่มต้นจากกลุ่มพุทธศาสนิกชนชาวอุบลราชธานี ผู้ยึดมั่นในการปฏิบัติธรรมกลุ่มหนึ่ง มีความปรารถนาอย่างแรงกล้า ในการสร้างวัดให้เป็นสถานที่ปฏิบัติธรรม และเป็นที่ระลึกเนื่องในวาระมงคลกึ่งพุทธกาล พ.ศ.2500 นับเป็นวัดสำคัญวัดหนึ่งของจังหวัดอุบลราชธานี

ภายในวัดมีสถาปัตยกรรมที่น่าสนใจ คือ พระธาตุเจดีย์ศรีมหาโพธิ์ ที่สร้างขึ้นเพื่อเป็นสัญลักษณ์ครบรอบกึ่งพุทธกาลของพุทธศาสนา ในปี พ.ศ.2500 โดยจำลองแบบมาจากเจดีย์ที่พุทธคยา ประเทศอินเดีย เป็นสถานที่บรรจุพระบรมสารีริกธาตุ รอบองค์พระธาตุเป็นกำแพงแก้ว ซึ่งทั้ง 4 มุม ของกำแพงแก้ว ได้ประดิษฐานพระเจดีย์ขนาดเล็กอีก 4 องค์ ภายในองค์พระธาตุมีประตูทางเข้าทั้ง 4 ด้าน พระธาตุองค์เดิมมีขนาดกว้างด้านละ 5 เมตร สูงประมาณ 17 เมตร เมื่อสร้างใหม่ครอบองค์เดิม คือพระบรมธาตุที่เห็นในปัจจุบัน มีขนาดใหญ่มาก ฐานสี่เหลี่ยมกว้างด้านละ 17 เมตร สูง 56 เมตร เสร็จสมบูรณ์ในปี 2512 

ต่อมา สำนักงานพระพุทธศาสนา มีประกาศเปลี่ยนแปลงชื่อวัด หนองบัว ซึ่งตั้งอยู่ที่หมู่ 2 ตำบลในเมือง อำเภอเมืองอุบลราชธานี จังหวัดอุบลราชธานี เป็น "วัดพระธาตุหนองบัว" เนื่องจากมีพระบรมธาตุเจดีย์ศรีมหาโพธิ์ เป็นสถานที่บรรจุพระบรมสารีริธาตุ และได้อัญเชิญชิ้นส่วนพระธาตุพนมเสียมทอง มาประดิษฐาน ตั้งแต่ปี 2502 ด้วยความเห็นชอบของมหาเถรสมาคม สำนักงานพระพุทธศานาแห่งชาติ จึงประกาศเปลี่ยนแปลงชื่อวัดหนองบัวเป็น "วัดพระธาตุหนองบัว" ตั้งแต่วันที่ 16 มกราคม 2560 เป็นต้นไป

มหาเถรสมาคมเห็นชอบ เปลี่ยนชื่อวัดหนองบัวเป็น "วัดพระธาตุหนองบัว"

ส่วนการสร้างพญานาคฉัพยาปุตตะนั้น พระครูอมรธรรมสโรชร กล่าววว่า ย้อนกลับไปเมื่อ 3 ปี ก่อนที่ท่านจะมาเป็นเจ้าอาวาสวัดพระธาตุหนองบัว ได้อธิษฐานจิตว่า ถ้ามีบุญบารมี มีวาสนาได้เป็นเจ้าอาวาสวัดนี้จริง ก็ขอให้มีปาฏิหาริย์ สิ่งเหนือธรรมชาติ หรือสิ่งลี้ลับปรากฏให้เห็น ซึ่งพระครูอมรธรรมสโรชร ได้ฝันเห็นพญางูขนาดใหญ่ มีสีรุ้งสวยงาม มาอาศัยอยู่ที่บริเวณวัดพระธาตุหนองบัว จากนั้นภายหลัง ท่านได้รับแต่งตั้งเป็นเจ้าอาวาสขึ้นมาจริงๆ จึงดำริให้มีการสร้างรูปปั้นพญานาคขึ้นที่หน้าพระธาตุเจดีย์ศรีมหาโพธิ์

รูปปั้นพญานาคที่สร้างขึ้นนี้ มีขนาดความสูง 15 เมตร ยาว 58.85 เมตร เรียกว่า "พญานาคฉัพยาปุตตะ" (สีรุ้ง) อยู่ในจำนวน 4 ตระกูล ของพญานาค เป็นพญานาคที่ขึ้นชื่อในเรื่องของความงดงาม และความหลากหลายของสีวรกาย ด้วยความที่พญานาคในตระกูลนี้ เป็นตระกูลที่มีหลากหลายสีสัน และส่วนใหญ่ก็จะเป็นนางพญานาคินี หรือพญานาคเพศเมีย จึงขึ้นชื่อในเรื่องของความงาม แม้ในยามที่เป็นนาค หรือยามที่จำแลงกายเป็นมนุษย์ก็ตาม (เผยความยิ่งใหญ่ แห่งพญานาค 4 ตระกูล) ทำพิธีบวงสรวงเมื่อวันที่ 19 กุมภาพันธ์ 2562