กลุ่มอนุรักษ์พันธุ์ข้าวพื้นบ้าน อำเภอนาเยีย จังหวัดอุบลราชธานี และสมาชิกกว่า 30 คน ลงแขกเกี่ยวข้าวแปลงนารวม ที่ใช้เป็นแปลงสาธิตปลูกข้าวพันธุ์พื้นบ้านจำนวน 2 สายพันธุ์ได้แก่ ข้าวหอมสามกอ และข้าวพันธุ์โสมมาลี เพื่อเก็บรักษาข้าวพันธุ์พื้นบ้านที่มีคุณค่าไม่ให้สูญหายไป

วันที่ 19 ตุลาคม 2557 ที่บ้านหมู่ 3 บ้านนาเยีย ตำบลนาเยีย อำเภอนาเยีย จังหวัดอุบลราชธานี นายนิยม เจริญ ผู้ประสานงานกลุ่มอนุรักษ์พันธุ์ข้าวพื้นบ้าน อำเภอนาเยีย จังหวัดอุบลราชธานี และสมาชิกกว่า 30 คน ลงแขกเกี่ยวข้าวแปลงนารวม สายพันธุ์ “หอมสามกอ” ประมาณ 4 ไร่จากพื้นที่ทั้งหมด 10 ไร่ ที่ใช้เป็นแปลงสาธิตปลูกข้าวพื้นบ้านจำนวน 2 สายพันธุ์ได้แก่ ข้าวหอมสามกอ ซึ่งเป็นข้าวที่มีน้ำตาลน้อยที่สุด เหมาะสำหรับผู้ป่วยโรคเบาหวาน และข้าวพันธุ์โสมมาลี ซึ่งเป็นข้าวพันธุ์พื้นบ้านดั้งเดิม ซึ่งการทำแปลงนารวมมีวัตถุประสงค์เพื่อเก็บรักษาข้าวพันธุ์พื้นบ้านที่มีคุณค่าไม่ให้สูญหายไป

นายนิยม เจริญ กล่าวว่าคุณสมบัติของข้าวพันธุ์พื้นบ้าน มีจุดเด่นคือเหมาะกับสภาพดินในภาคอีสาน ทำให้ทนทานต่อการเกิดโรคต่างๆ เช่น เพลี้ยกระโดด รวมทั้งมีคุณสมบัติต้านโรค เพราะมีคุณค่าทางอาหารที่หลากหลาย มีสารอาหารที่มีประโยชน์ต่อร่างกาย บางสายพันธุ์มีปริมาณน้ำตาลต่ำ เหมาะสำหรับผู้ป่วยโรคเบาหวาน เช่น ข้าวหอมสามกอ

ที่ผ่านมามีกรณีศึกษา นายพันธุ์ จูมมณี ชาวบ้านบ้านนาเยีย ที่ป่วยเป็นโรคเบาหวาน น้ำตาลขึ้นถึง 600 เกิดอาการช็อคจนต้องหามส่งโรงพยาบาล ต่อมาทราบว่าทางกลุ่มมีข้าวพื้นบ้าน หอมสามกอ จึงมาซื้อไปรับประทาน ปรากฏว่าน้ำตาลลดลงเหลือประมาณ 200 สร้างความประหลาดใจให้กับแพทย์และพยาบาลเป็นอย่างมาก จากนั้นสรรพคุณข้าวหอมสามกอ จึงเป็นที่รู้จักของผู้บริโภคทั่วไป ปัจจุบันมีลูกค้าประจำมาซื้อสินค้าที่กลุ่มและสั่งทางไปรษณีย์จำนวนมาก

ปัจจุบันสมาชิกในกลุ่มอนุรักษ์พันธ์ข้าวพื้นบ้าน อำเภอนาเยีย มีประมาณ 33 ครอบครัว ซึ่งเป็นเกษตรกรในอำเภอนาเยีย รวมตัวกันปลูกข้าวพื้นบ้านจำนวน 8 สายพันธ์ได้แก่ ข้าวเหนียวแดง ข้าวก่ำ ข้าวก่ำดอ ข้าวหอมสามกอ ข้าวนางนวล ข้าวอีเตี้ยขาว ข้าวมะลิแดง และข้าวโสมาลี นอกจากการอนุรักษ์สายพันธุ์ข้าวพื้นบ้าน ที่กลุ่มฯ จะมีการจำหน่ายข้าวเปลือกสำหรับทำเมล็ดพันธุ์ ในกิโลกรัมละ 25 บาท ทางกลุ่มฯ ยังมีการแปรรูปข้าวพันธุ์พื้นบ้านเพื่อจำหน่ายให้แก่ผู้บริโภคในราคากิโลกรัมละ 40 บาท

สนใจสั่งซื้อข้าวพื้นบ้านได้ที่กลุ่มอนุรักษ์พันธุ์ข้าวพื้นบ้าน เลขที่ 393 หมู่ 3 ตำบลนาเยีย อำเภอนาเยีย จังหวัดอุบลราชธานี หรือจะสั่งซื้อทางโทรศัพท์ได้ที่หมายเลข 084-958-5785 ผู้ประสานงานกลุ่ม นายนิยม เจริญ