วันที่ 20 ตุลาคม 2567 ที่ลานหม่อมเจียงคำ วัดสุทัศน์ อ.เมืองฯ จ.อุบลราชธานี นายศุภศิษย์ กอเจริญยศ ผู้ว่าราชการจังหวัดอุบลราชธานี เป็นประธานเปิดงานวันเชิดชูเกียรติและรำลึกหม่อมเจียงคำ ชุมพล ณ อยุธยา ท.จ. ประจำปี พ.ศ.2567 ปีที่ 17 โดยมีภาคส่วนราชการ ภาคเอกชน และประชาชนลูกหลานชาวอุบลราชธานี เข้าร่วมงาน

หม่อมเจียงคำ ชุมพล ณ อยุธยา ได้รับการยกย่องว่าเป็น “คนดีศรีอุบล“ เป็นผู้บำเพ็ญสาธารณประโยชน์  หนึ่งในบุคคลสำคัญทางประวัติศาสตร์ที่สำคัญของ “อุบลราชธานี” โดยสำนักงานกองทุนเครือข่ายแห่งบุญหม่อมเจียงคำอนุสรณ์ กำหนดจัดงาน"วันเชิดชูเกียรติและรำลึก หม่อมเจียงคำ ชุมพล ณ อยุธยา ท.จ ขึ้นเป็นประจำทุกปี เพื่อเป็นการแสดงความกตัญญูกตเวที ที่ท่านมีคุณปการแก่ชาวอุบลราชธานี และเป็นวันคล้ายวันถึงแก่อนิจกรรมหม่อมเจียงคำ ชุมพล ณ อยุธยา ท.จ. (4 ธันวาคม พ.ศ. 2422 - 20 ตุลาคม พ.ศ. 2481) หม่อมใน พลตรี พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าชุมพลสมโภช กรมหลวงสรรพสิทธิประสงค์ 

นายศุภศิษย์ กอเจริญยศ ผู้ว่าราชการจังหวัดอุบลราชธานี ประธานในพิธี ได้กล่าวยกย่องเชิดชูเกียรติ และรำลึกหม่อมเจียงคำ ชุมพล ณ อยุธยา ท.จ. ประจำปี 2567 (ปีที่ 17) ไว้ว่า หม่อมเจียงคำ ชุมพล ณ อยุธยา เป็นหม่อมในกรมหลวงสรรพสิทธิประสงค์ ยุค ร.ศ.112 ได้รับพระกรุณาโปรดเกล้าพระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์ ทุติยจุลจอมเกล้า (ท.จ.) ฝ่ายใน เมื่อ พ.ศ.2455

ชาติกำเนิด

หม่อมเจียงคำ ชุมพล ณ อยุธยา สืบเชื้อสายมาจากบรรพชนที่มีประวัติไว้ คือ เจ้าปางคำ ผู้ครองนครเขื่อนขันธ์กาบแก้วบัวบาน(หนองบัวลุ่มภู) อยู่ในลำดับเครือญาติชั้นที่ 7 เป็นธิดาของท้าวสุรินทร์ชมพู (หมั้น) กับนางดวงจันทร์ เป็น หลานท้าวสุ่ย ราชบุตรเมืองอุบลราชธานี

ในสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว พระองค์ได้ทรงดำเนินการปรับปรุงประเทศ ทั้งในส่วนกลางและหัวเมือง โดยเฉพาะหัวเมืองล่างฝ่ายตะวันออก ได้ทรงโปรดเกล้าฯ แต่งตั้ง พระเจ้าบรมวงศ์เธอกรมหลวงสรรพสิทธิ ประสงค์ ให้ดำรงตำแหน่งข้าหลวงต่างพระองค์ มาประทับที่เมืองอุบลราชธานี เมื่อ พ.ศ.2436

พระเจ้าบรมวงศ์เธอกรมหลวงสรรพสิทธิประสงค์ ทรงพอพระทัย นางเจียงคำ ธิดาท้าว สุรินทร์ชมพู จึงขอมาเป็นชายา ต่อญาติผู้ใหญ่ คือพระอุบลศักดิ์ประชาบาล (กุคำ สุวรรณกูฏ) พระอุบลการประชานิตย์ (บุญชู พรหมวงศานนท์) พร้อมด้วยญาติผู้ใหญ่ มีความยินดี จึงอนุญาตนางเจียงคำเป็นหม่อม ทรงมีโอรสร่วมกัน 2 องค์ คือ หม่อมเจ้าอุปลีสาน ชุมพล และหม่อมเจ้ากมลีสาน ชุมพล

คุณูปการ 

หม่อมเจียงคำ ชุมพล ณ อยุธยา เป็นผู้เสียสละพื้นที่ดินเป็นทรัพย์สมบัติที่ล้ำค่า ของท่านและคณะญาติ มอบให้เป็นมรดกของชาวอุบลราชธานี ได้แก่

แปลงที่ 1 เป็นที่ตั้ง พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติอุบลราชธานี
แปลงที่ 2 เป็นที่ตั้งสำนักงานเทศบาลนคร อุบลราชธานี
แปลงที่ 3 เป็นบริเวณทุ่งศรีเมือง และโรงเรียนอนุบาลอุบลราชธานี (เดิมเป็น โรงเรียนนารีนุกูล)
แปลงที่ 4 บริเวณที่ตั้งศาลจังหวัดอุบลราชธานี ศาลแขวงอุบลราชธานี และบริเวณบ้านพักผู้พิพากษา
แปลงที่ 5 เป็นบริเวณที่ตั้งที่ว่าการอำเภอเมืองอุบลราชธานี จังหวัดอุบลราชธานี
แปลงที่ 6 เป็นที่ตั้งศาลากลางจังหวัดหลังเดิม อยู่ด้านทิศตะวันตกของทุ่งศรีเมือง (ก่อนตั้งศาลากลางหลังเดิม เป็นที่ตั้งโรงเรียนเบ็ญจะมะมหาราชหลังเดิม
แปลงที่ 7 เป็นที่ดินที่ท่านได้มอบเป็นมรดกของโอรส 2 พระองค์ ซึ่งต่อมาโอรสได้มอบให้ทาง ราชการ เมื่อ พ.ศ.2475 ปัจจุบันเป็นที่ตั้งโรงพยาบาลสรรพสิทธิประสงค์ อุบลราชธานี

แบบอย่างกุลสตรี เมืองอุบลราชธานี

หม่อมเจียงคำ ชุมพล ณ อยุธยา ได้รับการถ่ายทอดการประพฤติปฏิบัติตนของบรรพชนมาเป็นอย่างดี ได้แก่ความศรัทธาในพระพุทธศาสนา ความเคารพ ความกตัญญู ความซื่อสัตย์ ความอ่อนน้อมถ่อมตน ความมีน้ำใจ ความสง่างาม ความเป็นผู้ดี และวิถีความเป็นแม่ในการเลี้ยงดูบุตรหลานผ่านการแสดงออกทางกิริยาท่าทางในลักษณะของมรดกภูมิปัญญาทางวัฒนธรรม คือ วรรณกรรมพื้นบ้านและภาพศิลปะการแสดง แนวปฏิบัติทางสังคม พิธีกรรม ประเพณีและงานเทศกาล ความรู้และการปฏิบัติเกี่ยวกับ ธรรมชาติและจักรวาล งานช่างฝีมือดั้งเดิม การละเล่นพื้นบ้าน กีฬาพื้นบ้านและศิลปะการต่อสู้ป้องกันตัว จนกลายเป็นมรดกของกุลสตรีเมืองอุบลราชธานีตราบมาเท่าทุกวันนี้

การถึงแก่อนิจกรรม

หม่อมเจียงคำ ชุมพล ณ อยุธยา ได้ปฏิบัติหน้าที่ชายาในพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงสรรพสิทธิประสงค์ ด้วยความรัก ความซื่อสัตย์ ความจงรักภักดีต่อสถาบันพระมหากษัตริย์ และประพฤติปฏิบัติเป็นแบบอย่างที่ดีต่อสาธารณชน และเมื่อพระเจ้าบรมวงศ์เธอกรมหลวงสรรพสิทธิประสงค์ เสด็จนิวัตรกรุงเทพมหานคร พ.ศ.2453 หม่อมเจียงคำ ได้ตามเสด็จด้วย และเมื่อพระเจ้าบรมวงศ์เธอกรมหลวงสรรพสิทธิประสงค์ สิ้นพระชนม์ หม่อมเจียงคำ จึงกลับมาพักที่วังสงัดเมืองอุบลราชธานี จนกระทั่งถึงแก่อนิจกรรม เมื่อวันที่ 20 ตุลาคม 2481

จังหวัดอุบลราชธานี จึงขอยกย่องเชิดชูเกียรติ หม่อมเจียงคำ ชุมพล ณ อยุธยา แบบอย่างกุลสตรีของชาวอุบลราชธานี ไว้ ณ ที่นี้