พระเทพวราจารย์ เจ้าอาวาสวัดมณีวนาราม  และเจ้าคณะจังหวัดอุบลราชธานี มีดำริให้บูรณะซ่อมแซมกุฏิโบราณที่อยู่ในวัดมณีวนาราม (วัดป่าน้อย) จำนวน 3 หลังด้วยกัน ระหว่างการขนย้ายสิ่งของที่เก็บรักษาไว้ในกุฏิโบราณ ทำให้ได้พบวัตถุโบราณล้ำค่ามากมาย อาทิ คัมภีร์ใบลาน พระพุทธรูปเก่าแก่หลายองค์ ตู้ไม้โบราณ เครื่องแก้ว ฯลฯ หนึ่งในนั้นคือ ภาพถ่ายเมื่อครั้งพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช เสด็จฯ เยี่ยมราษฎรในภาคอีสานเป็นครั้งแรก ระหว่างวันที่ 2-20 พฤศจิกายน พ.ศ.2498 โดยเสด็จฯ เยือนจังหวัดอุบลราชธานี ระหว่างวันที่ 16-19 พฤศจิกายน 2498 ในการเสด็จฯ คราวนั้น พระเมธีรัตโนบล (กิ่ง มหปฺผโล นิลดำอ่อน) เจ้าคณะจังหวัดอุบลราชธานี และเจ้าอาวาสวัดมณีวนาราม ได้มีโอกาสร่วมรับเสด็จฯ ด้วย

พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช เสด็จสวรรคตเมื่อวันที่ 13 ตุลาคม 2559 นำมาซึ่งความโศรกเศร้าอาดูรเหลือพรรณาต่อชาวไทยทั้งปวง วัดมณีวนารามจึงดำริจัดนิทรรศการเพื่อถวายความรำลึก และแสดงความความอาลัย โดยได้คัดเลือกเรื่องราวต่างๆ จากหนังสือพิมพ์ ภาพเก่าจากหอจกหมายเหตุแห่งชาติฯ อุบลราชธานี และภาพเก่าที่เพิ่งค้นพบในวัดมณีวนาราม ซึ่งเป็นภาพในเหตุการณ์ประวัติศาสตร์ที่พระเมธีรัตโนบล และพระศาสนดิลก (ญาณ ดาโรจน์ ญาณชาโล) เจ้าคณะจังหวัดอุบลราชธานี (ธรรมยุติ) เป็นกรรมการสงฆ์รับเสด็จฯ ที่พระอุโบสถวัดสุปัฏนาราม วรวิหาร เมื่อวันที่ 17 พฤศจิกายน 2498

 "..... ขบวนรถพระที่นั่งเคลื่อนเข้าสู่จังหวัดอุบลราชธานี บริเวณเทศบาลเมืองอุบลราชธานี "ดินแดนแห่งดอกบัวงาม" เมื่อเวลาพลบค่ำ น่าชมเชยผู้สางแผนการรับเสด็จครั้งนี้ ซุ้มทุกแห่งของอุบลราชธานีสวยงามไปด้วยการตกแต่ง ทั้งสีสันและประทีปโคมไฟริมสองข้างทางที่ผ่าน บรรดานักเรียนชาย หญิง ครู ข้าราชการ พนักงานเทศบาล และพ่อค้าประชาชน จัดแถวรับเสด็จเป็นระยะแถวสองข้างทาง ต่างถือโคมไฟเป็นรูปดอกบัวสีต่างๆ แกว่งไปมาเมื่อรถพระที่นั่งผ่าน พร้อมกับส่งเสียงไชโยถวายพระพรอย่างเซ็งแซ่ สองข้างทางทุกบ้านเรือนต่างตั้งโต๊ะบูชา จุดธูปเทียนสว่างไสว....."

พ.ต.ต.หลวงโหมรอนราญ, "การเสด็จพระราชดำเนินเยี่ยมราษฎรภาคอีสาน" ในวารสารตำรวจ ปีที่ 25 เล่มที่ 12 ปักษ์หลัง 15 มิถุนายน 2499, หน้า 20

 "..... ที่จังหวัดอุบล ราษฎรได้จัดพิธีบายศรีสู่พระขวัญตามประเพณีดั้งเดิมของตน บายศรีเก้าชั้น สำหรับพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวแลัสมเด็จพระนางเจ้าพระบรมราชินี ได้จัดทำขึ้นอย่างประณีต ทั้งสองพระองค์ประทับท่ามกลางราษฎร มีผู้เฒ่าผู้แก่ที่มหาชนมอบฉันทะเป็นผู้อ่านคำถวายพระพรชัยมงคลตามสำเนียงอีสาน พิธีนั้นประกอบที่วัด มีคนมาเฝ้าเป็นจำนวนหมื่น..... เสร็จแล้วจึงได้เสด็จยังพลับพลาหน้าศาลากลางจังหวัดซึ่งทางราชการจังหวัดอุบลตั้งขึ้นรับเสด็จอย่างงดงามสมพระเกียรติ ประชาชนเฝ้าที่สนามหน้าศาลากลางให้ประชาชนได้นั่งเฝ้า หากดูจากอากาศ ก็จะเห็นปะรำนั้นเป็นอักษรย่อพระปรมาภิไธย"

นิติ กสิโกศล. "ม.ร.ว.คึกฤทธิ์ ปราโมช : ผมไปรับเสด็จพระเจ้าอยู่หัวที่อุบลฯ," หน้า 3-10

 "..... ในหมู่ราษฎรที่เฝ้าตอนหนึ่ง มีหญิงชราคนหนึ่งมีกล้วยน้ำว้าซึ่งงอมมากจนเป็นสีดำสักครึ่งหวี 6 ผล นำมาถวาย สมเด็จพระบรมราชินีก็ได้รับไว้ ติดๆ กันนั้นมีหญิงชราอีก 2 คน อายุกว่า 80 ปีกว่าทั้งคู่ ดูหง่อมเต็มที่ มีบายศรีใส่ไว้ในขันลงหิน เป็นลักษณะบายศรีปากชามฝีมือทำก็ไม่ดีอะไรนัก.... ครั้นพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวเสด็จมาถึง ก็ทรงเข้าไปปฏิสันถารด้วย โดยทรงสนพระทัยที่เป็นคนชราหง่อมเหลือเกินยิ่งกว่าคนอื่นๆ ที่ได้ทรงมาพบ แกกราบทูลถวายพระพรต่างๆ แล้วก็เอื้อมมือขวาจับข้อพระกรไว้ ส่วนมือซ้ายแกควานหาของในขันได้ด้ายสายสิญจน์สีเหลืองขึ้นมาก็ผูกพระกร เนื่องด้วยหูตาแกไม่ดี จึงพันผิดพันถูก และผูกไม่ได้ หญิงชราซึ่งนั่งอยู่ด้วยกันก็ช่วยกันผูก เป็นภาพที่น่าปลื้มปิติอย่างยิ่งนัก ทั้งสองคนมือก็ผูกไป ปากก็พร่ำถวายพระพรน้ำตาคลอเบ้า ซึ่งพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวทรงเอ็นดูแกเป็นอย่างยิ่ง จะผูกลูกคลำอย่างใดก็ทรงปล่อยให้ทำตามสบายใจ..... "

พ.ต.ต.หลวงโหมรอนราญ, "การเสด็จพระราชดำเนินเยี่ยมราษฎรภาคอีสาน" ในวารสารตำรวจ ปีที่ 25 เล่มที่ 12 ปักษ์หลัง 15 มิถุนายน 2499, หน้า 19

 "..... คุณยายคนหนึ่งเอาผ้าห่มออกปูไว้ให้ทรงประทับรอยพระบาท ครั้นเสด็จพระราชดำเนินมาใกล้ตัว คุณยายเห็นทรงปฏิสันถารกับราษฎรอีกกลุ่มหนึ่งไกลตัวออกไป คุณยายก็ร้อนใจ เกรงจะไม่ประทับพระบาทลงบนผ้าห่มของคุณยาย คุณยายจึงร้องทูลว่า "บักหล่า (หลานน้อย) มาทางนี้ มาเหยียบผ้าห่มให้ยายหน่อย" เมื่อทรงได้ยินเสียงคุณยายร้องทูล ก็แย้มพระโอษฐ์แล้วเสด็จมาประทับรอยพระบาทให้สมความประสงค์ เมื่อเสด็จไปแล้วคุณยายก็พับแล้วเอาขึ้นจบหน้าผาก พลางยิ้มกับคนที่นั่งอยู่รอบตัว แล้วรำพึงรำพันว่า "ว่าง่าย น่ารัก"

นิติ กสิโกศล. "ม.ร.ว.คึกฤทธิ์ ปราโมช : ผมไปรับเสด็จพระเจ้าอยู่หัวที่อุบลฯ," หน้า 3-10

เชิญชมนิทรรศการ รำลึกรอยพระบาทยาตราจังหวัดอุบลราชธานี ได้ที่วัดมณีวนาราม อ.เมือง จ.อุบลราชธานี

เรียบเรียงโดย ไกด์อุบล