พิธีสมโภชพุทธาภิเษก พระแก้วโกเมน วัดมณีวนาราม ปี 2560
พระเทพวราจารย์ เจ้าคณะจังหวัดอุบลราชธานี และเจ้าอาวาสวัดมณีวนาราม ขอเชิญพุทธศาสนิกชน ร่วมพิธีสมโภชพุทธาภิเษกพระแก้วโกเมน ประจำปี 2560 ณ วัดมณีวนาราม ต.ในเมือง อ.เมือง จ.อุบลราชธานี วันที่ 6 มีนาคม 2560 ตามกำหนดการ ดังนี้
เวลา 16.00 น. ลงทะเบียนบวชชีพราหมณ์
เวลา 19.00 น. แสดงพระธรรมเทศนา 1 กัณฑ์
เวลา 20.00 น. พระสงฆ์เจริญพระพุทธมนต์
เวลา 21.00 น. พิธีพราหมณ์บวงสรวง
เวลา 21.29 น. จุดเทียนชัย/ สวดคาถาพุทธคุณ ธรรมคุณ สังฆคุณ/ สวดพุทธาภิเษกตลอดคืน
วันที่ 7 มีนาคม 2560 เวลา 04.00 น. พิธีดับเทียนชัย
วัดมณีวนาราม (วัดป่าน้อย) อำเภอเมือง อุบลราชธานี สร้างเมื่อประมาณ พ.ศ.2332 ผู้สร้างคีอ อุปฮาดก่ำ โอรสพระปทุมวรราชสุริยวงค์ (เจ้าคำผง) เจ้าเมืองอุบลราชธานีในอดีต ภายในวัดมณีวนาราม มีพระพุทธรูปที่ศักดิ์สิทธิ์ คือ พระพุทธมณีรัตน และพระแก้วโกเมน (แก้วสีแดง) มีอายุเก่าแก่มากกว่าสองร้อยปี นอกจากนี้ ยังมีศาลาแดง หรือกุฏิแดง เป็นที่พำนักของพระอริยวงศาจารย์ ญาณวิมลอุบลคณาภิบาลสังฆปาโมกข์ (สุ้ย) เจ้าอาวาสวัดองค์แรก ของวัดมณีวนาราม โดยพระบาทสมเด็จพระนังเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 3 ได้ทรงนิมนต์มาอยู่วัดแห่งนี้ พระอริยวงศาจารย์ ญาณวิมลอุบลคณาภิบาลสังฆปาโมกข์ (สุ้ย) ท่านเป็นศิษย์แห่งวัดสระเกศ กรุงเทพมหานคร
พระแก้วโกเมน เป็นพระบูชาปางมารวิชัยขนาดหน้าตัก กว้าง 4 นิ้ว สูงประมาณ 5 นิ้ว สันนิษฐานกันว่าอุบัติขึ้นมาพร้อมกับ พระแก้วบุษราคัมซึ่งประดิษฐานอยู่ ณ วัดศรีอุบลรัตนาราม พระแก้วโกเมน เป็นพระพุทธรูปอัญมณีตระกูล“นพรัตนชาติ” แก้วเก้าประการอันได้แก่ สีขาวผ่องเพชรดี ทับทิมมณีแดง เขียวใสแสงมรกต เหลืองใสสดบุษราคัม แดงแก่ก่ำโกเมนเอก หมอกเมฆนิลกาฬ มุกดาหมอกมัว แดงสลัวเพทาย สังวาลสายไพฑูรย์
สมัยกรุงรัตนโกสินทร์ตอนต้น ไทยมีสงครามกับเวียงจันทน์ ผู้รักษาการบ้านเมืองและทายกทายิกา ได้พากันนำพระแก้วโกเมนไปรักษาไว้อย่างดีที่ วัดบ้านกุดละงุม (อำเภอวารินชำราบ ปัจจุบัน) โดยนำท่อนไม้จันทน์มาทำเป็นผอบใหญ่ คว่ำองค์พระพุทธรูปไว้ ด้วยเกรงว่าข้าศึกจะแย่งชิงไป ครั้งเมื่อศึกสงบลงจึงได้นำพระแก้วโกเมนมาประดิษฐานไว้ ณ วัดมณีวนาราม ซึงเจ้าอาวาสและคณะกรรมการวัดเก็บรักษาไว้เป็นความลับนับต่อกันมา การที่นำผอบไม้จันทน์ไปคว่ำ (หรือ ครอบ) พระแก้วภาษาอีสานเรียกว่า “งุม” วัดจึงเป็นที่เก็บรักษาพระแก้วโกเมนครั้งนั้น จึงเรียกว่า “กุดละงุม" มาจนปัจจุบัน
พระแก้วโกเมน เป็นพระพุทธรูปอัญมณีศักดิ์สิทธิ์ของวัดมณีวนาราม (วัดป่าน้อย) เกรงจะสูญหาย จึงหวงแหนด้วยความห่วงใย พระเดชพระคุณเจ้าอาวาสวัดมณีวนารามที่ผ่านมาทุกรูป จึงเก็บรักษาพระแก้วโกเมนไว้ในตู้นิรภัยตลอดมา ครั้งเมื่อพ้นสมัยหลวงปู่พระธรรมเสนานี (กิ่ง มหับผโล) คณะกรรมการวัดจึงขออนุญาตนำพระแก้วโกเมนลงมาประดิษฐานให้พุทธศาสนิกชนได้กราบไหว้บูชา และสรงน้ำในเทศกาลวันวิสาขบูชา เพื่อเป็นสิริมงคลแก่ตนและครอบครัว และได้ถือปฏิบัติสืบต่อกันมาจนถึงปัจจุบัน
พระศรีวรเวที เจ้าอาวาสวัดมณีวนาราม (สมณศักดิ์ในขณะนั้น) ดำริที่จะสร้างที่ประดิษฐานพระแก้วโกเมนให้มีความโดดเด่นเป็นสง่า จึงได้สร้างหอพระแก้วโกเมนขึ้น ประกอบพิธีวางศิลาฤกษ์เมื่อวันที่ 5 สิงหาคม 2552 โดยเป็นที่ประดิษฐานรูปเหมือนพระอริยวงศาจารย์ พร้อมอดีตบูรพาจารย์วัดมณีวนาราม ในโอกาสเดียวกันเพื่อความเป็นสิริมงคล ยกย่องเชิดชูเกียรติบูรพาจารย์ ผู้มีคุณูปการเป็นอย่างยิง ต่อความเจริญรุ่งเรืองของวัดมณีวนารามและพระศาสนามาจนกระทั่งปัจจุบันด้วย
ต่อมาพุทธศานิกชนผู้ศรัทธาในพระแก้วโกเมน มีความประสงค์จะถวายเครื่องทรงพระแก้วโกเมน จึงได้รวบรวมปัจจัยถวายเครื่องทรงเป็นทองคำ ในวันที่ 29 พฤศจิกายน 2552
เมื่อหอพระแก้วโกเมนก่อสร้างแล้วเสร็จ พระราชธีราจารย์ เจ้าอาวาสวัดมณีวนาราม (สมณศักดิ์ในขณะนั้น) จัดให้มีพิธีบรรจุพระบรมสารีริกธาตุในพระเกศของพระแก้วโกเมนจำลอง องค์ประธานในหอพระแก้วโกเมน วัดมณีวนาราม เมื่อวันที่ 6 มีนาคม 2555 และกำหนดให้มีพิธีสมโภชพุทธาภิเษกพระแก้วโกเมนทุกวันที่ 6 มีนาคม ของทุกปี ตั้งแต่นั้นมา